उत्तराखंडी ई-पत्रिका की गतिविधियाँ ई-मेल पर

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner

उत्तराखंडी ई-पत्रिका

उत्तराखंडी ई-पत्रिका

Thursday, January 5, 2012

Let Us Be Effective Manager - 25-36


Mangament Guru -36
प्रबंध शास्त्री - 36
इकुजीरो नोनाका; ज्ञान को निर्माण को धड्वे
Ikujiro Nonaka : Famous for Knowledge Management
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
इकुजीरो (१९३५) क जनम जापान मा ह्व़े जख वैन हितोत्सूबाशी वि.वि मा पढाई अर पैथराँ
कैलिफोर्निया वि वि मा पढ़ाणो अमेरिका आई.
इकुजीरो नोनाका अर हिरोताका न ज्ञान पर संसार तैं कथगा इ नया विचार दिने .
द्वी तरां ज्ञान
१- स्पष्ट या भैरो ज्ञान : इकुजीरो नोनाका अर हिरोताका को मानण च बल पश्चमी ज्ञान औपचारिक, संदेहहीन,
सिस्टेमेटिक , वैज्ञानिक ढंग को होंद. अर जादातर डाटाउन पर निर्भर होंद
२- भीतरी ज्ञान : दुनिया क पूरबी खंड को ज्ञान अंतर्मन निर्भर, अनुपौचारिक, अस्पष्ट , होंद
दुयूं क मानण च बल द्वी ज्ञान एक हांका क सहायक छन जन कुंजी अर ताळउ
SECI मॉडल
इकुजीरो नोनाका अर हिरोताका न ज्ञान प्रबंधन क बारा मा एक मॉडल दे जो ज्ञान प्राप्ति अर ज्ञान तैं काम मा
ल़ाणो बान भौत इ प्रिसद्ध मॉडल च
१-सामाजिकीकरण (socialization )
२-वाह्यीकरण (Externalization )
३- जुड़ण, मेल करण (combination )
४- अंतरिकीकरण (Internalization )
Books by Ikujiro Nonaka
1- The Knowledge -Creating Company: how japanese Companies Create The Dynamics of Innovation
(with Hirotaka Takeuchi), 1995
Management Guru का बारा मा फड़कि -37 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -35
प्रबंध शास्त्री - 35
हेनरी मिंट्ज बर्ग : प्रसिद्ध वहु विधाई प्रबंध शास्त्री
Henry Mintzberg: a Great Genralist
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
कनाडा मा जन्म्यु (१९३९) हेनरी मिंट्जबर्ग को नाम प्रबंध विज्ञान का भौत सी फान्क्युं (शाखाएं) मा प्रसिद्ध च.
कनाडा मा रेलवे मा काम करणों बाद हेनरी मिंट्जबर्ग मैक्कगिल्ल वि.वि मा प्रोफ़ेसर बौण.
हेनरी मिंट्जबर्ग ण भौत सी प्रबंध फान्क्युं/शाखाओं मा अपण सिद्धांत बतेन जन कि :
१- संस्थानु रूप /आकार
अ- सरल संस्थान
ब- मशीन जन संस्थान जख सौब काम औपचारिक रूप याने फोर्मल इ हूंद.
स- केन्द्रीय प्रशासन केन्द्रित संस्थान जख इकैयुं मा स्वतंत्रता बि होंद
द- प्रोफेसनल संस्थान जन अस्पताल, विश्व विद्यालय
इ. मिसिनरी संस्थान जख उद्देश्य/मिसन तैं सबे बड़ो मान मिल्द
२- प्रबंधक कन काम करदन : या पर बि हेनरी मिंट्जबर्ग ण ल्याख अर चर्चित ह्व़े
१- मैंनेजरूं काम नियम, अनियम, अनियमित -योजनाबद्ध अर नियमित-योजनाबद्ध सबि मिलैक हूंद
२- मैंनेजर विशेषग्य अर गैर विशेषग्य होंद
३-मनेजर सौब जगा बिटेन सूचना लींद पण विश्वास सुणि बतुं पर करद
४- मैंनेजरूं काम मा- वीरता, विविधता, अर खंडितता होन्दन
५-प्रबंधकरण क काम विज्ञान से जादा कलाकारि /कौंळ का हूंद
६- आजकर प्रबंधक को काम जादा जटिल हूणु च
३- सूचना का प्रकार
हेनरी मिंट्जबर्ग ण तीन तरा का सूचना बठैन , मोनिटर , भैर बिटेन भितर आण वाळ सूचना अर भितर बिटेन भैर आण वाळी सूचना
४- निर्णय
हेनरी मिंट्जबर्ग क बुलण च बल निर्णय की जरोरत विशेष रूप से यूँ जगा मा पोडद :
अ-बदलाव ल़ाणे, बदलाव क शुरुवात, बदलाव क टैम पर अनुकरण ,
ब- गडबडी टैम पर
स- संसाधनु बितरण
द- समझौता क बगत
रणनीति , योजना अर प्रयोजना
अ- विधि
आ- डाटा एकत्रीकरण , संकलन
इ- मूल बातुं ज्ञान, , सामूहिकता अर प्रतिबद्धता
ई- रण नीति योजना को फल नी च बल्कण मा पवाण/ शुरुवात च
Books By Henry Mintzberg
1- The Nature of Mangerial Work, 1973
2-The Structuring of Organization : A Synthesis of the Research , 1979
3-Structures in Fives: Desgning Effective Organizations, 1983
4-Power in and Around Organizations, 1983
5-Mintzberg on Management: Inside our Strange World of Organizations, 1989
6- The Rise and Fall of Strategic Plnning , 1994
7-Stretegy Process: Concept , Contexts, Case, 1996
8- Mangers not MBAs, 2004
यांक अलावा अतः किताब और बि छपी गेन
Management Guru का बारा मा फड़कि -36 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -34
प्रबंध शास्त्री - 34
डगलस मैकग्रेगोर :पूठों पर डंडा ('X ') अर पुल़े पुल़े क पटाणो ( 'य) 'सिद्धांत क बुबा जी
डगलस मैक्ग्रेगोर : 'X ' अर 'Y ' सिद्धांत का प्रतिपादक
Douglas McgregorFaous For Theory X and Theory 'य'
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
डगलस मैकग्रेगोर (१९०६-१९६४) क नाम महान प्रबंध विचारूं मा आन्द. मैकग्रेगोर हार्वर्ड वि.वि मा पढान्द छौ.
डगलस का प्रोत्साहन का द्वी सिद्धांत आज बि चर्चित अर औचित्यपूर्ण छन
सिद्धांत एक्स या पूठों पर चटका /डंडा
एक्स सिद्धांत की धारणा छन :
१- साधारण मनिख काम पसंद नि करदो अर जख तक ह्व़े साको काम तैं टाळदो च
२- चूँकि मनिख काम नि करण चाँद त कम कराणो बान टैट/कठोर नियंत्रण, जोर- जबरदस्ती, दिशा बताण ,
अर डौर, डंड्याणे की जरुरत होंद
३- अब जब कि आम मनिख कम नि करण चाँद, दिशा की जरुरत वळ होंद त इन मनिख महत्वाकांक्षा हीन होंद
सिद्धांत 'वाई' माने पूल़े क काम हूंद
सिद्धांत 'वाई' मा धारणा छन :
१- काम की इच्छा इनी होंद जन खिलण या आराम करणे इच्छा. याने काम ही प्रोत्साहन को स्रोत्र छ
२-डंड , डौर ही से लोक काम करणो कोशिश नि करदन बल्कण मा स्व-दिशा अर स्व-नियंत्रण का तहत बि काम करदन
३-उदेश्य -प्रतिबद्धता को सम्बन्ध कार्यपूर्ति से मिलण वाळ इनाम /पुरूस्कार से च
४- जु वातावरण ठीक ह्वाऊ त मनिख सिखद बि च अर खिड जुमेवारी बि लीन्दु
५- लोकुं मा संस्थान की समस्या समाधान का वास्ता कल्पनाशीलता, उद्यम अर रचनाधर्मिता होंद च
६- आधुनिक उदोगुन मा , लोकु मा जथगा सामर्थ्य च वांक पूरो प्रयोग नि होंद.
Books by Douglas McGregor
1- The Human Side of Enterprise, 1960
2-Leadershipand Motivation, 1966
3- The Professional Manager , 1967
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -35 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -33
प्रबंध शास्त्री - 33
इल्टन मायो: कार्य-संतुष्टि कु महान प्रबंधन विचारक
Elton Mayo: Famous for The Hawthorne Experiments
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
ऑस्ट्रेल्यौ वासिन्दा इल्टन मायो (१८८०-१९४९) न अडेलैड वि.वि मा मनोविज्ञान पौढ़ अर
फिर क्वीन्सलैंड वि.वि मा मनोविज्ञान, दर्शन शाश्त्र को प्रोफ़ेसर बौण. १९२३ मा इल्टन मयो
अमेरिका ऐ गे अर पेनिसिल्वेनिया वि.वि मा प्रोफ़ेसर बौण. इख मायो तैं हावथोर्न कपड़ा मिल
मा कुछ खोज कु मौक़ा मील (१९२४-१९२८) . यीं मिल मा मजदुरूं टर्न ओवर २५० प्रतिशत छौ
जब की हौरी उद्योगों मा मजदूर टर्न ओवर मात्र चै प्रतिशत छौ ,
बाद मा मायो हार्वर्ड वि.वि मा प्रोफ़ेसर बि राई, अमेरिकी सरकार तैं उद्योगुं मा मजदूर
समस्याओं सलाहकार बि राई अर इल्टन मायो पैथराँ ब्रिटेन मा बि सरकारों सलाहकार राई.
इल्टन मायो न प्रोत्साहन, नेतृत्व, कार्य-संतुष्टि आदि पर अप ण विचार देन जु आज बि कम आन्दन
*मजदूर संतुष्टि मा कामकाजी वतावरण महत्वपूर्ण होंद अर मजदुरूं स्वतन्त्रता भौत माने रखद
*एक हैंकाक विचार आदान-प्रदान, सहयोग से समूह मा एकता आन्द
* कार्य संतुष्टि , उत्पादकता खुणि तनख्वा से जादा सहयोग, अर गर्व की भावना महत्वपूर्ण होदन
Books by Elton Mayo
1- The Human Problems of an Industrial Civilization, 1946
2-The Second Problems of an Industrial Civilization , 1949
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -34 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -32
प्रबंध शास्त्री - 32
अब्राहम मासलो : मानवीय जरुरात को जणगरु
Abraham Maslow : Famous for The Heiarchy of Needs
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
अब्राहम मासलो 'थिओरी ऑफ़ हैरार्की ऑफ़ नीड्स' क बान प्रसिद्ध च .
महान मनोवैज्ञानिक अर आचरण वैज्ञानिक अब्राहम मासलो (१९०८-१९७०)अमेरिकौ वासिन्दा छौ.
अब्राहम क मनिखों पांच आधारभूत जरोरत की चर्चा आज क्या भोळ बि होली .
मासलो न बताई बल य़ी पाँच आवश्यकता मनुष्य का वास्ता प्रोत्साहन दायी/प्रोत्साहन मूलक छन
१- ज़िंदा रौणे आवश्यकता : खाणक , पाणी, झुल्ला, कूड, गर्मी अर निंद जन आवश्यकता ज़िंदा रौणे जरूरी छन
२- सुरक्षा, बचाव, जमानत: सुरक्छा, बचाव, जमानत आदि दुसर महत्वपूर्ण आवश्यकता च
३-सामाजिक आवश्यकता; गाँव गौळ मा रौणे याने समाज मा रौणे आवश्यकता बि जरुरी च
४- अहम् तुष्टि भावना : चौथी आवश्यकता अहम् तुष्टि च गर्व, मान, सम्मान , आदर सत्कार आदि बि
जरुरी ह्व़े जान्दन.
५- अंतर्मन या आत्म संतुष्टि : जब सौब कुछ प्राप्त ह्व़े जाओ त मनिख आत्म संतुष्टि चांदो या आत्म संतुष्टि की
खोज मा जांद.
हरेक मनिख की आवश्यकता अलग अलग होन्दन अर वीं आवश्यकता /जरोरात तैं पछ्याणिक
मनुष्य तैं प्रोत्साहन दिए जाण चएंद
Books by Abraham Maslow
1- Motivation and Personality, 1987
2- The Further Reaches of Human Nature
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -33 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -31
प्रबंध शास्त्री - 31
कुर्ट लेविन : बदलौ प्रबंधन अर ग्रुप डाईनेमिक्स को धड्वे
Kurt LewinChange Management and Group Dynamics Fame
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
कुर्ट लेविन (१८९०-१९४७ ) की खोज अर सिद्धांत अबि बि औचित्यपूर्ण अर संगत छन.
जर्मनी मा जनम्युं कुर्ट लेविन औ नाम सामाजिक मनोविज्ञान मा बड़ो आदरणीय च .
बर्लिन वि.वि बिटेन पीएच. ड़ी कार अर फिर वुखी पढ़ाण बिसे गे पण १९३२ मा कुर्ट तैं
जर्मनी छुड़ण अर अमेरिका मा बसण पोड़.
नेतृत्व का ढंगढाळ /शैली अर शैली को प्रभाव
लिप्पिट, व्हाईट क दगड कुर्ट न नेतृत्व क ढंग ढाळ पर खोज (१९३९) आर अर पाई की
तीन तरां का नेतृत्व हूंद :
१- डेमोक्रेटिक, प्रजातंत्री नेतृत्व
२-ऑटोक्रेटिक , निरंकुश नेतृत्व
३- लाइसेज -फेयर , ठीक ठाक बस
यूँ तीन सामाजिक मनोविग्यानकों न पाई बल प्रजातांत्रिक नेतृत्व जादा सटीक अर सफल ढंग च
ग्रुप मा निर्णय लीण
दुसर विश्व जुद्ध को परांत कुर्ट न अमेरिकी सरकार का वास्ता एक खोज करे अर पाई
कि बदलाव करद दें लोगूँ/सदस्यों तैं योजना, विधि बणाण दें शामिल करे जाव त बदलाव चौड़ /जल्दी
बि औंद अर बदलौ ल़ाण मा औसंद/अट्वांस /कठिनाई बि कम आन्द
वातावरण को सदस्यों क स्क्यात/शक्ति पर प्रभाव
कै बि संगठन या समूह मा कुछ फ़ोर्स काम करदन अर य़ी फ़ोर्स काम कु क्षेत्र
क वातावरण से प्रभावित हुन्दन
* आचरण वातावरण को फल च
*कबि बि निरीक्षण या समीक्षा पूरो काम को हूण चएंद ना कि काम क टुकड़ो क
हाँ ! हरेक टुकडा पूरो तैं प्रभावित करदो
* ठोस व्यक्ति याने ठोस काम
बदलाव नमूना /मॉडल का तीन सूत्र
कुर्ट लेविन क बदलौ बदलू नमूना या चेंज मॉडल आज बि संगत च अर या बिगळी/अलग
बात च कि मानो विज्ञानिकुन इख मा कुछ बदलाव कौरिन पण आधारिक नमूना
कुर्ट का इ हूंद
१- बदलाव की तैयारी : यीं स्थिति मा पैल त नेतृत्व तैं बदलाव तैं स्वीकार करण पोडद ,
फिर बद्लौ की तैयारी कौरिक हौर्युं तैं बि बदलाव का बान तैयार करण पोडद. बदलाव क्वी
बि ह्वाऊ सद्यानी इ बदलाव मा पैल पैल आराम से कम-आराम की स्थिति से भेंट हुंदी अर यो इ
आराम अर कम-आराम की स्तिथि लोगूँ तैं बदलाव से दूर करदी
२- संक्रमण काल या बदलाव: बदलाव एक घटना णि होंदी बल्कण मा एक विधि/प्रोसेस होंद.
जब बदलाव की तैयारी से बदलाव क तरफ कदम बढ़ये जान्दन त,बदलाव हुंद अर यो बि
एक संक्रमण काल कु समौ हूंद. संक्रमण काल कठण समौ होंद जख मा लोक बदलाव विधि
सिखदन, लोक विधि तैं समजण मा टैम लगांदन , बदलाव तैं अपण्यान्दन, अफु तैं अनुकरण
लैक बणान्दन. इख मा उच्च प्रबंध पंगत तैं तौळ वाळऊं तैं पूरो समर्थन दीण जरुरी च .
३- बदलाव को टिकण: तीसरी स्तिथि मा बदलाव अपण जगा मा जमी जांद याने बदलाव
अपण उद्देश्य पूर्ति करण बिसे जांद, बदलाव अब एक सत्य ह्व़े जांद.
ट्रेनिंग ग्रुप (टी-ग्रुप)
कुर्ट लेविन ट्रेनिंग ग्रुप या टी-ग्रुप क खोजी बि छौ . जब कै बि काम /खेल मा
अलग अलग ग्रुप आन्दन त हरेक ग्रुप अलग अलग आचरण करदन अर
उदेश्य पूर्ति बान अलग अलग ग्रुपुं मा एका करणे खास विधि होंद.
एक्सन रिसर्च
कुर्ट लेविन क टी ग्रुप अर एक्सन रिसर्च कु आपस मा मा सम्बन्ध च .
एक्सन रिसर्च मा कुर्ट को बोल ण च बल कार्य क बान खोज औ बान
कार्यकर्ताओं को शामिल हूण जरुरी च
Books by Kurt Levin
1- Resolving Social Conflicts : Selected Papers on Group Dynamics, 1948
2- Field Theory in Social Science (Edited by Dowrwin), 1952
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -32 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -30
प्रबंध शास्त्री - 30
थिओडोर लेविट : मार्केटिंग को महत्व बथाण वाळ
Theodore Levitt : Who Put Marketing in First t Place
Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
थिओडोर लेविट (१९२५-२००६, दगड्यों बीच टेड ) क लेख 'मार्केटिंग मायोपिया' (१९६०) न ब्यौपार अर व्यौपार- अकादमी संसार
मा धमाका कार. जै टैम पर उत्पादन काम छौ अर मांग जादा छे वै बगत पर थिओडोर लेविट क 'मार्केटिंग मायोपिया' लेख न
अकादमी विद्वानु अर ब्यापारियुं तैं सुचण पर मजबूर कार बल मार्केटिंग को भौत इ महत्व च. इनी लेविट कु लेख
'ग्लोबलाइजेसन ऑफ़ मार्केट्स' (१९८३) से सन १९४४ मा सुच्युं शब्द 'ग्लोबलाइजेसन' तैं ब्यापारिक अर अकादमिक
संसार मा प्रचार अर प्रसार मील.
थिओडोर लेविट कु जनम जर्मनी मा ह्व़े छौ अर वो अपण परिवार को दगड जर्मनी छोड़िक अमेरिका आई.
थिओडोर लेविट ण हार्वर्ड बिजिनेस स्कूल मा तीस साल तलक मार्केटिंग पढ़ाई अर जग प्रसिद्ध हार्वर्ड बिजिनेस रिव्यू क
पांच साल तक संपादक बि राई
थियोडोर को मनण छौ बल बगैर मार्केटिंग तैं महत्व दियां क्वी बि बड़ो बिजिनेस तैं सफलता नि मील सकदी .मार्केटिंग मायोपिया
लेख का बाद थिओडोर न मार्केटिंग मुतालिक अकादमीय विद्वानु अर ब्यापारिक प्रबन्धकुं तैं कथगा इ विधाऊ से परिचय कराई
थिओडोर लेविट तैं कथगा इ प्रसिद्ध संस्थानु न पुरुष्कार देन
Books and Artilces by Theodore Levitt
Artilce, which created stir in business world, 'Marketing Myopiya', 1960
Another article 'Globalization of Markets' 1983, popularized the word 'Globalization' in the business world.
1- Innovation in Marketing : New perspectives for Profit and Growth, 1962
2-Marketing for Business Growth, 1974
3- The Marketing Imagination, 1983
4- Thinking about Management, 1991
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -31 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -29
प्रबंध शास्त्री - 29
रोबर्ट कपलान अर डेविड नोर्टन : स्कोरकार्ड का जन्म दाता
Robert Kaplan and David Norton: Famous for The Balanced Scorecard
Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
रोबर्ट कपलान (१९४०) अर डेविड नोर्टन न प्रबंधन दुनिया तैं एक नायाब विचार दे जैक नाम च ' द बैलेंस्ड स्कोरकार्ड'.
कपलान अर नोर्टन को बुलण च बल कम्पनी क तागत खाली फैनेंसियल बैलेंस शीट से नि दिखे जान चएंद बल्कण मा
कुछ हौरी बातुन तैं बि ध्यान मा रखण पोडल . फैनेंसियल बैलेंस शीट से रंनेती तैं कार्यवानित कनो करण को पता नि चल्दो.
कपलान अर नोर्टन उपजयुं द बैलेंस्ड स्कोरकार्ड का कुछ ख़ास पहलु
१- फाइनेंसियल यथार्थ
फिनैन्सियल बैलेंस शीट उनि होण चएंद जन सरकार अर संबिधान तैं चएंद पण इख मा
उद्देश्य : ज़िंदा रौ ण की कीमत, सफलता, बढ़ोतरी आदि आन्द अर ओ सब चीज होण चएंद जो अकौंटिंग मा जरुरी च
२- ग्राहकुं यथार्थ :
अ- उद्देश्य : उद्देश्य मा ग्राहक कनकैक बौणल, ग्राहक कनकैक कम्पनी क दगड जुड़याँ राला, गराहक संतुश्थी कनकैक होली अर
नफा कनकैक होलू की बात हूण चएंद
ब- मापदंड : इख्मा भौत सा मापदंड की बात हूण चएंद जन की मार्केट शेयर , वितरण लगत, ग्राहक भक्ति अर वांको आकलन,
स्प्लायारूं दगड अर वितरण जंजीरों दगड सम्बन्ध को मापदंड
३- आतंरिक ब्यापार विधि क यथार्थ
अ- गोल
ब- मापदंड
४- सिखण अर नव निर्माण
अ- गोल
ब-मापदंड
५- स्कोरकार्ड या रणनीति को कारयावनित करण
कपलान अर डेविड न याँ पर साथ सीढ़ी बतैन कि रणनीती तैं कार्यवानित करण तक कन कन काम अर विधि अपनाण चएंद
Books by Robert Kaplan and David Norton
1- The Balanced Scorcards :Translating Strategy into Action, 1996
2- The Stretegy-Focused Organization: how Balanced Scorecards Companies Thrive in the New Business
Environment , 2000
कपलान अर नोर्टन का विचारूं बडी काट बि होंदी पण या बात सै च कि 'ड़ बैलेंस्ड स्कोरकार्ड ' न प्रबंध विज्ञानं मा धमाका कार
अर जादातर कम्पनी ये मापदंड तैं ये तरीका या वै तरीका से अपनाणा ही छन .
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -30 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -28
प्रबंध शास्त्री - 28
रोजाबेथ मोस कैंटर : बदलौ प्रबंधन अर स्वगर्व की धड्वेयाण
Rosabeth Moss Kanter: Poineer of Empowerment andChange Management
Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
रोजाबेथ (१९४३-) क नाम कथगा इ विधाओं मा याद करे जांद. पण जादातर प्रबंध विज्ञानी वीं तैं
बदलौ प्रबंधन (Change Management ) अर स्वगर्व क धड्वे बुल्दन.
रोजबेथ कु जनम ओहिओ , अमेरिका मा ह्व़े अर वींक पढे नामी गिरामी अकादमी मा ह्व़े . रोजबेथ कैंटर न
मिसिगन वि.वि से पीएच .डी. की डिग्री पाई . रोजबेथ न हार्वर्ड वि.वि मा पढ़ाई.
रोजबेथ कैंटर की कटघ इ किताब अर डेढ़ सौ से जादा लेख छपी गेन
रोजबेथ मोस तैं २३ संस्थानुं से मानद डॉक्टरेट उपाधि अर कथगा इ पुरुष्कार मिलेन .
Key Books by Rosabeth Moss Kanter
1- Men and Women of the Corporation, 1977
2- The Change Masters: Corporate Enterprenuers at Work, 1983 ,
3- When Giants Learn to Dance: Master the Challenge of Strategy, Management, and Careers in 1990s 1989
4- The Challenges of Organizational Change: How Companies,Experience it and Leaders Guide It, 1992
5- World Class, 1995
6- Rosabeth Moss Kanter on the Frontiers of Change, 1997
7- Confidence: How winning Streak and Loosing Streaks Begin and End
रोजबेथ तैं टाइम्स लन्दन न ' दुनया क ५० महान प्रभावी औरत ' घोषित कर ट एक हैंक संस्थान न रोजबेथ मोस कैंटर तैं
'दुनया का ५० महान विचारक' मान
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -29 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -27
प्रबंध शास्त्री - 27
जोसेफ जुरान : गुणवत्ता प्रबंधन को विशेषज्ञ
Joseph Juran : Famous for Quality Management
Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
यहूदी मूल को जोसेफ जुरान (१९०४-२००६ ) को जनम रोमानिया मा एक गाँव मा ह्व़े. १९१२ इ. मा जोसेफ जुरान
अपण परिवार क दगड अमेरिका मा बस . जोसेफ न भौत सा संस्थानों मा गुणवता विभागुं मा काम कार अए दगड मा गुणवत्ता
प्रबंधन आन्दोलन कु काम बि करणा रैन.
८०: २० को सास्वत नियम की पछ्याणक : जोसेफ जुरान न विलफ्रेडो पारेटो क नियम गुणवत्ता प्रयोग कार अर ब्वाल बल अस्सी प्रतिशत समस्या सिरफ़
बीस प्रतिशत कारणो से उपजदन.
मैनेजमेंट ब्रेकथ्रू : जोसेफ की किताब मैनेजमेंट ब्रेकथ्रू मा प्रब्धाकुं क मानव आदत-व्यवहार, अर काम करणों तरीका तैं समजण पर जोर दे
गुणवत्ता योजना : इखम जोसेफ को बुलण च बल
१- अपण ग्राहक तैं पछ्याणो
२- ग्राहकुं आवश्यकता तैं पछ्याणो
३- ग्राहकुं आवश्यकता तैं प्रबंधकों तैं अपण भाषा मा प्रयोग करण चएंद
गुणवत्ता नियंत्रण:
१-उत्पाद क गुण उत्पादन शैली अर ग्राहकुं आवश्यकतानुसार हूण चएंद .
२- उत्पाद मा इन विधि अपनाण चएंद जाण से उत्पाद उनि उत्पादित ह्वाऊ जन वै तैं बणाण चाणा छन
गुणवत्ता मा सुधार ;
१- विधि तैं उच्चतम स्तिथि मा लाओ या विधि पर ध्यान द्याओ
२- उत्पाद तैं विधि अनुसार बणण सरल हूण चयेंद
संस्थान मा गुणवत्ता जाग्रति :
१- विशेष उद्देश्य बणये जावन जु पुरा बि ह्व़े सौकन
२- उद्देश्य पूर्ति बान योजना बणण जरोरी च
३- हरेक सदस्य तैं उद्देस्यपुर्ती खातिर स्पस्ट जुम्मेवारी दिए जाव
४- फल प्राप्ति क बाद इनाम या पुरूस्कार की व्यवस्था करण जरुरी च
जोसेफ जुरान गुणवत्ता प्रबंधन मा क्रांति लाई
Books by Joseph Juran
1- Quality Control Handbook, 1951
2- Managerial Breakthrough , 1964
3-Management of Quality Control, 1967
4-Quality Planning and Analysis , 1970
5- Upper Management and Quality, 1980
6- Juran on Planning for Quality , 1988
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -28 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -26
प्रबंध शास्त्री - 26
गीर्ट होफस्टेड : संस्कृति मा अनेकता कु धड्वे
Geert Hofstede : Famous for 'Cultural Diversity
(Notes on General management Guru, , Notes on Managemnt Thinkers and Bright Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
हौलैंड वासी गीर्ट हौफस्टेड (१९२८) एक प्रसिद्ध सामाजिक मनोवैज्ञानिक अर समाज शास्त्री च.हौफस्टेड न क्रौस कल्चर
क दिसा मा भौत काम कार लोगुन ध्यान अंतररास्ट्रीय संस्थानुं मा सांस्कृतिक अनेकता क बारा मा प्रबन्धकुं अर समाज शास्त्रियुं
ध्यान आकृष्ट कार .र्ट हौफस्टेड न IBM मा काम कार अर वैन भौत सा तर्क अर सिद्धांत दुनिया तैं देन. गीर्ट हौफस्टेड न
इंस्टीच्युट फॉर रिसर्च ऑन इंटरकलचरल
कोर्पोरेसन स्थापित कार. गीर्ट हौफस्टेड तैं कथगा सात विश्व विद्यालयुं न मानद पीएच.डी कि उपाधि देन.
संस्कृति सिद्धांत : संस्कृति एक सामुदायिक पहलु च पण यू पहलु भौतिक रूप से नि दिख्यांद , हाँ संस्कृति मा
निदिख्यांद पहलू छन - सांस्कृतिक मूल्य अर भौतिक पहलू छन धार्मिक या सामाजिक कर्मकांड
राष्ट्रीय संस्कृति : हरेक देस मा एक खास रास्ट्रीय संस्कृति बि बणदी
शक्ति-दूरी या असमान शक्ति/संसाधन वितरण : कै बि देस मा शक्ति दूरी वांकण बुल्दन जकम कमजोर वर्ग शक्ति पाण मा
असमानता क ई बात करद, शक्ति पाणे आशा करद कि शक्ति मा समानता आण चएंद
समूह का प्रति व्यक्तिवादी अर सामूहिक व्यवहार : हरेक समाज, समूह या देस मा व्यक्तिवादी, समूहवादी, व्यवहार पाए जांद.
कखी व्यक्ति अप ण चिंता अफिक कार्ड , कखी समूह व्यक्ति कि चिंता करद.
समाज मा पुरुष अर औरत वाद की हैसियत : हरेक देस या समाज मा पुरुसुं अर औरतुं क कर्तव्य अर अधिकार बिगळयाँ/अलग
होन्दन अर याँ से समाज की प्रतिस्पर्धा शक्ति पर फ़रक पोडद.
अनिश्चतता तैं रुकणो तैयारी : हरेक समाज अर देस मा अनिश्चतता की मात्रा अलग अलग होंदी अर याँ से अनिश्चतता तैं रुकणो
बान नियम अलग अलग होन्दन. कखी अनिश्चतता-डौर भौत होंदी त नियम बिंडी होन्दन अर कखी अनिश्चतता-डौर कम होंदी
त नियम बि कम होंदी.
प्रायोगिक धरातल कु पहलू : गीर्ट हौफस्टेड को बुलण च विका बुल्यां/लिख्यां पहलु क्वी नियम या सिद्धांत इन नि छन कि
जौं तैं दवाई कि पुडिया समजीक प्रयोग करे जवान. गीर्ट हौफस्टेड बुल्दु च बल वैका संस्कृति का पहलू विचार छन ना कि सिद्धांत
अर संस्थान/देस/समाज/समूह तैं यूँ पहलुऊँ कि जांच कौरिक अफुकुणि अपण हिसाब से रणनीति बणाण चएंद.
Books by Geert Hofstede
1- Cultural consequences : International Differences in Work Related Values , 1980
2- Cultures and Organizations: Software of the Mind, 1991
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -27 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti
Mangament Guru -25
प्रबंध शास्त्री - 25
फ्रेडेरिक्क हर्जबर्ग : प्रोत्साहनौ बान स्वच्छ वतावरण , या पूठा पर चटका लगाण ?
Frederick Herzberg : Famous for The Hygiene-Motivation Theory

(Notes on General management Guru, Management Theories from Old Age till date, Notes on Managemnt Thinkers and Management Practices,
Management Gurus, Marketing management Guru, Qaulity Mangement Guru, Operation Managemnt Guru,
Human Resourse Development Management Guru, )
Bhishm Kukreti
फ्रेडेरिक्क हर्जबर्ग (1923-2000 ई ) क बिजिनेस मनेजमेंट संसार मा कथगा इ सिद्धांत प्रसिद्द ह्वेन .
पण फ्रेडेरिक्क हर्जबर्ग का यूँ सिद्धान्तुं मादे जॉब इनरिचमेंट अर हाइजीन-मोतिवासन सिधांत जादा प्रसिद्द ह्वेन .
वैको " किक्क ऑन द आस्स (किट्टा )" या "पूठा पर चटका लगाओ " सिद्धांत आज बि मनोविग्यानिकुं अर
प्रबन्धकुं बीच चर्चित विषय च . फ्रेडेरिक्क हर्जबर्ग न कामस्थानुं मा व्यक्ति अर व्यक्ति क काम का
प्रति रुझान पर भौत ध्यान राई अर दगड मा प्रबन्धकुं तैं व्यक्ति तैं कने प्रोत्साहन दीण पर बि ध्यान राई.
मनिखों द्वी ख़ास जरोरात
१- तौळऐ जरोरात : दुःख से निजात पौण अर कमी तैं पूरी करण
२- अळगै जरोरात : मनिख क मनोवैज्ञानिक विकास
स्वच्छ वतावरण
मनिख जै बि वतावरण मा काम करदो अर स्वच्छ वातावरण की कामना करदो .
कै बि कम्पनी मा स्वच्छ वतावरण का अंग इन छन
१- कम्पनी मा नीति अर प्रशासन
२-कार्यगत सम्बन्ध
३- कामौ शर्त, दशा,
४- कामगत्युं सामाजिक स्तिथि
५- सुरक्छा
६- तनख्वा
प्रोत्साहन का आतंरिक अंग
१- उपलब्धि
२-पछ्याणक मिलण
३- जै काम तैं करे जांद
४- जुमेवारी मिलण
५- काम मा गति
६-विकास
पूठा पर चटका लगाणो सिद्धांत (किक्क ऑन द आस्स या किट्टा )
जादातर प्रबंधक माणदा छया या अबि बि माणदन बल काम मा गति लाणो बान या कामगत्युं
तैं प्रोत्साहन का वास्ता पूठा पर चटका लगाण, जादा तनखा/नफा दीण या आरामदायक वातवरण
तैं महत्व दीन्दा छया या माणदन जब कि फ्रेडेरिक्क हर्जबर्ग क मानण च बल काम मा मजा अर
आतंरिक सुख ही काम गत्युं तैं प्रोत्साहन दीन्दन .
स्व-प्रोत्साहन का गुण
फ्रेडेरिक्क हर्जबर्ग को मनण छौ बल असल मा जॉब इनरिचमेंट का मुख्य आयाम इ छन :
१- सेल्फ शिड्यूल /समौ क अफिक पाबन्द हूण
२- जबाबदेही
३- विशेषग्य बणणो बान ख़ास काम करण
Books by Frederick Herzberg
1- Work and the Nature of Man , 1968
2-The managerial Choice : To be Efficient and to Be Human, 1976
3- Coauthor of The Motivation to Work, 1959
हैंको Management Guru का बारा मा फड़कि -26 मा बाँचो
Management Guru, management Thinkers Series to be continued.......
Copyright @ Bhishm Kukreti

No comments:

Post a Comment

आपका बहुत बहुत धन्यवाद
Thanks for your comments